زنگ‌هاي خطر براي آينده زمين
فرصتي كوتاه براي نجات زمين باقي است
دانشمندان نسبت به هرگونه تعلل در جلوگيري از تغييرات آب و هوايي به دولت‌هاي جهان هشدار داده‌اند. اين دانشمندان در صريح ترين و تكان دهنده‌ترين هشدار خود به سران كشورهاي جهان اعلام كرده‌اند با توجه به ابعاد گسترده عوارض خطرناكي كه به واسطه تغييرات آب و هوايي در سطح زمين در حال ظهور است، اگر اقداماتي فوري از سوي همه دولت‌ها و نيز اتباع آنها براي متوقف ساختن اين روندهاي نابودكننده به عمل نيايد، فرصت كوتاهي كه براي نجات سياره زمين و ساكنان آن باقيمانده از دست خواهد رفت.
پروتكل كيوتو اگرچه سندي مورد تفاهم بود اما نقش قابل قبولي را ايفا مي‌كند. زنگ‌هاي خطر از مدتي پيش شروع به نواختن كرده‌اند. در ميزگرد بين‌المللي در مورد آب و هوا كه به وسيله سازمان ملل برگزار شد دكتر راجندرا پاچوري اعلام كرد علل بروز آلودگي آب و هوا به تراز خطرناكي ارتقا يافته‌اند.
به دنبال اين اعلام يك گروه از محققان در دانشگاه آكسفورد در بزرگترين تحقيقاتي كه تاكنون در مورد تغييرات آب و هوا به انجام رسيده گزارش داد كه فوريت و خطرناك بودن شرايط دو برابر حادتر از پيش‌بيني‌هاي ميزگرد سازمان ملل است. اين گروه در گزارش خود هشدار دادند كه در صورتي كه اقدامات مناسبي به انجام نرسد ظرف 10 سال آينده بشريت مي‌تواند به نقطه غير قابل بازگشت در ارتباط با خرابي آب و هوا برسند و اگر دولت‌ها عاجلا اقدامات مناسبي به اجرا در نياورند فاجعه رخ خواهد داد.
نشست دانشگاه اكستر فرصتي فراهم آورد تا همه اطلاعات پراكنده‌اي كه در مورد تغييرات آب و هوا جمع‌آوري شده بود در يك چشم‌انداز جامع مورد توجه قرار گيرد. به اعتقاد كارشناسان اگر اقدامات مناسب به موقع به مورد اجرا گذارده شود مي‌توان با هزينه كم و فناوري غير پيچيده مي‌توان از نتايج خطرناك جلوگيري به عمل آورد.
برخي از ناظران بر اين نكته تاكيد دارند كه در گذشته نيز نظاير اينگونه هشدارها داده شده، اما اقدامات مناسبي به دنبال آن صورت نگرفته است. به عنوان مثال در سال 1986 و پس از فاجعه نيروگاه چرنوبيل متخصصان هسته‌اي جهان در وين گرد آمدند تا عوارض اين فاجعه را بررسي كنند. در آن گردهمايي نيز دانشمندان ضرورت در پيش گرفتن اقدامات عاجل را به دولت‌ها توصيه كردند، اما علي‌رغم جدي بودن خطر، اقدامات مناسبي به انجام نرسيد.
با اين حال به اعتقاد متخصصاني كه در دانشگاه اكستر گرد آمدند، در حال حاضر شرايط خسارت باري كه در اثر تغييرات آب و هوايي به‌وجود مي‌آيد نظير خشكسالي، سيل، و توفان‌هاي دريايي، تا ميزان سه برابر بيشتر از عوامل خسارت باري مانند زمين لرزه در ايجاد تحولات فاجعه بار در سطح سياره زمين دخالت دارند. در كنفرانس اكستر نكات زيادي درباره جنبه‌هاي مختلف تغييرات آب و هوا و عوارض مخاطره‌آميز آن مطرح شد. از جمله اين مسائل آنكه در طي سال‌هاي گذشته شمار جمعيت پرندگان درياي شمال از حد قابل تداوم نيز پايين‌تر رفت.
اين امر بدان علت بود كه مارماهي‌هايي كه خوراك اين پرندگان محسوب مي‌شدند به علت بالا رفتن دماي آب از اين منطقه به بخش‌هاي سردتر مهاجرت كردند. يك گروه از محققان با ارائه مدل تازه‌اي درباره نحوه تغييرات در اقيانوس‌ها هشدار داده‌اند كه وجود دي اكسيد كربن اضافي در هوا كه ناشي از سوزاندن سوخت‌هاي فسيلي است، نه تنها سبب ازدياد آلودگي هوا مي‌شود كه به واسطه اسيدي كردن آب اقيانوس‌ها و درياها، حيات انواع گونه‌هاي آبزي را در معرض خطر جدي قرار مي‌دهد.
كاهش گونه‌هاي آبزي موجب مي‌شود از شمار ماهي‌هاي صيد شده كه قوت لايموت تعداد قابل ملاحظه‌اي از ساكنان سياره زمين به شمار مي‌آيد تا حد زيادي كاسته شود. به اعتقاد برخي از متخصصان طي 35 سال آينده همه صخره‌هاي مرجاني در اقيانوس‌هاي زمين از بين مي‌روند. اين امر ناشي از ازدياد دماي زمين نيست بلكه اسيدي شدن آب دريا عامل آن به شمار مي‌آيد.
در ضمن گازكربنيك در اثر مخلوط شدن با آب توليد اسيد كربنيك مي‌كند و اين اسيد اقيانوس‌هاي آلكالين‌دار را از درجه اسيدي بودن بالاتري برخوردار مي‌سازد. خزه‌ها و پلانكتن‌ها و جانوران ذره‌بيني موجود در آب اقيانوس‌ها طي ميليون‌ها سال خود را با درجه معيني از اسيدي بودن تطبيق داده بودند. بر اساس محاسبات محققان بيش از نيمي از 800 ميليارد تن گاز كربنيكي كه از آغاز انقلاب صنعتي تا كنون به وسيله بشر وارد محيط زيست شده به وسيله پلانكتن‌هاي موجود در اقيانوس‌ها جذب شده است.
بخش اعظم كربن در صدف نوعي از پلانكتن‌ها به نام كوكوليتفورز جذب مي‌شود. اين جانوران آبزي در تعداد زياد در سطح آب اقيانوس جاي دارند و پس از مرگ به كف اقيانوس سقوط مي‌كند و كربني را كه جذب كرده اند با خود به همراه مي‌برند. البته اين جانداران نمي‌توانند در آبهايي كه درجه اسيدي بودن آنها در حال افزايش است دوام بياورند. بنابراين با از بين رفتن اين آبزيان، عمل دفن كربن نيز متوقف مي‌شود.
اقيانوس‌ها همچون ريه‌هاي سياره زمين عمل مي‌كنند و با از كار افتادن آنها سياره نيز دچار خفگي مي‌شود. اسيدي بودن آب اقيانوس‌ها با توجه به ميزان ph آب اندازه‌گيري مي‌شود. درجه ph را از يك تا 14 اندازه مي‌گيرند. درجه 7ph خنثي است.
بالاتر از آن محيط آلكايني است و پايين‌تر اسيدي. در گذشته ph اقيانوس‌ها 8/2 بود و اكنون ميزان آن به 8/1 تقليل يافته و اين سقوط ادامه دارد بر اساس آمار موجود درياهاي اطراف انگليس از درجه اسيدي بودن بيشتري در قياس با ديگر درياها برخوردارست. آزمايش‌ها نشان مي‌دهد حتي اندكي ازدياد در ميزان اسيدي بودن موجب كاهش توان زاد و ولد پلانكتن‌ها و صدف ماهي‌ها و مرجان‌ها مي‌شود.
به اعتقاد دانشمندان ازدياد مواد آلوده ساز در آب و هوا انواع شرايط مخاطره‌آميز را براي ساكنان سياره زمين به‌وجود مي‌آورد. از جمله مهمترين اين سناريوها مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد: كاهش بارندگي به همراه ازدياد جمعيت موجب تحليل رفتن منابع آب آشاميدني در نقاط مختلف مي‌شود و اين امر به نوبه خود خصومت‌هاي قومي و منطقه‌اي را در مقياسي گسترده دامن خواهد زد.
هم اكنون بر اساس تخمين‌هاي رسمي پيش‌بيني مي‌شود در مناطقي كه پيشاپيش از منابع آبي اندك برخوردار بوده‌اند، تا حد 25 درصد بر شمار جمعيت افزوده خواهد شد و اين در حالي است كه منابع آبي زيرزميني به واسطه تغييرات آب و هوايي دچارنقصان جدي شده است.
دنياي حرفه و فن www.herfe-rszy.blogfa.com
منبع: روزنامه جام جم، امير ابراهيم كيا
برچسب‌ها: مقاله, زمین, محیط زیست, حرفه و فن